Лигатурлы фистула операциядан кейінгі тыртық
Іріңді жараны емдеуге қатысы жоқ операцияның нәтижесі хирургиялық өрісті тігу арқылы жабу болып табылады. Егер тіндер жұқтырылған болса, хирург іріңді кетіруге және инфильтрация көлемін азайтуға мүмкіндік береді. Хирургияда қолданылатын тігіс материалы табиғи немесе синтетикалық болуы мүмкін. Лигатуралық тігістер операциядан кейін біраз уақыттан кейін өздігінен еріп кетуі мүмкін немесе оларды алу үшін медициналық көмек қажет.
Егер тігіс орнында қою шие түсті серозды сұйықтық немесе іріңді бөлініс бөлінсе, бұл дамыған қабыну процесінің және лигатуралық фистуланың пайда болуының белгісі. Бұл белгілердің пайда болуы лигатурадан бас тартудың белгісі және емдеуді қайта бастаудың себебі болып табылады. Операциядан кейін пайда болатын фистула қалыпты құбылыс деп санауға болмайды, хирургтың жетекшілігімен шұғыл емдеу қажет.
Лигатурлы фистуланың себептері:
- Антисептиктер талаптарын елемеуден жарадағы инфекция;
- Тігіске аллергиялық реакция.
Лигатурлы фистулалардың ерекшеліктері:
- Дененің кез келген жерінде кездеседі;
- Адам денесі тіндерінің барлық түрлерінде кездеседі (эпидермис, бұлшықет тіндері, фасция);
- Операциядан кейінгі кез келген уақыттан кейін (апта, ай, жыл) пайда болады;
- Олардың клиникалық көрінісінің басқаша орналасуы бар (жараның әрі қарай жазылуымен дене тігістерді қабылдамауы мүмкін немесе олар жараның іріңдеуімен қарқынды қабынуы мүмкін және жазылмауы мүмкін);
- Олар лигатуралық жіптердің материалына қарамастан пайда болады.
Қауіп факторлары
Операциядан кейінгі фистуланың пайда болу ықтималдығын арттыратын факторлар бар:
- Науқастың жасы;
- Иммундық реактивтілік (әдетте жас адамдарда жоғары);
- Созылмалы инфекцияның қосылуы;
- Хирургиялық және терапевтік ауруханаларға тән ауруханалық инфекция;
- Әдетте адам терісінде болатын стафилококк пен стрептококкты жараға жұту;
- Операцияның локализациясы және түрі (кесар тілігі, парапроктитке операция және т.б.);
- Қатерлі ісік кезіндегі ақуыздың жеткіліксіздігі;
- Дәрумендер мен минералдардың жетіспеушілігі;
- Зат алмасу бұзылыстары (қант диабеті, семіздік, зат алмасу бұзылыстары).
Лигатурлы фистуланың белгілері
Операциядан кейінгі фистуланың дамуы келесі сценарий бойынша жүреді:
- Операциядан кейін бірнеше күн ішінде жара аймағы қалыңдап, аздап ісініп, ауырады. Айналасындағы тері қызылға айналады, басқа аймақтарға қарағанда ұстағанда ыстық болады.
- 6-7 күннен кейін басқанда тігіс астынан серозды сұйықтық пен ірің шығады.
- Жалпы дене қызуы субфебрильді мәндерге дейін көтеріледі (37, 5-38°).
- Фистулярлық жол өздігінен жабылып, кейінірек қайта ашылуы мүмкін.
- Қалпына келтіру тек екінші операциядан кейін мүмкін болады.
Операциядан кейінгі фистуладан туындаған асқынулар
- Абцесс – іріңге толы қуыс;
- Флегмона – тері астындағы майдың қабыну процесіне қосылуы;
- Эвентациялық – тіндердің іріңді бірігуінен ішкі ағзалардың пролапсы;
- Сепсис – кеуде қуысында, бас сүйекте, құрсақ қуысында іріңді заттардың таралуы;
- Уытты-резорбтивті қызба - дененің реакциясы ретіндегі ауыр гипертермия.
Диагностика
Лигатурлы фистуланың алғашқы диагностикасы хирургтың жараны визуалды тексеруі кезінде таңу бөлмесінде жүргізіледі. Фистуланың локализациясын, асқынулардың (абсцесс, іріңді жолақтар) болуын немесе болмауын анықтау үшін хирургиялық жараның ультрадыбыстық зерттеуі жүргізіледі.
Егер фистула тіндердің қалыңдығында орналасса және оның диагностикасы қиын болса, фистулография қолданылады. Тексеру кезінде фистулярлық жолға контраст агенті енгізіледі және рентгенография жасалады. Осындай манипуляцияның нәтижесінде рентгенде фистулярлық жол анық көрінеді.
Лигатурлы фистуланы емдеу
Лигатурлы фистула жағдайларының басым көпшілігін тек хирургиялық жолмен шешуге болады. Операциядан кейінгі фистула неғұрлым ұзақ болса, оны емдеу қиынырақ болады. Емдеу үшін дәрілік заттарды қолдану арқылы кешенді терапия қолданылады.
Фистуланы емдеу үшін қолданылатын дәрілік топтар:
- Жергілікті антисептиктер;
- Бактерияға қарсы заттар;
- Өлі тіндерді жоюға арналған ферменттер.
Физиотерапия хирургиялық және емдік емге қосымша қолданылады:
- Жара бетінің кварцталуы. Кварцация патогендік бактерияларға зиянды әсер етеді, толық жазылуына кепілдік бермесе де, процестің тұрақты ремиссиясына ықпал етеді.
- UHF терапиясы. Қан мен лимфаның микроциркуляциясы жақсарады, бұл ісінудің азаюына және инфекцияның таралуын тоқтатуға әкеледі.
Лигатуралық фистуланы емдеудің «алтын стандарты» бұл мәселені толығымен жоюға мүмкіндік беретін операция. Операциядан кейін науқасқа таңғыштар, дренажды жуу қажет. Іріңді бөлініс түзетілмесе, дренаж жойылады.
Фистуланы кең кесу арқылы қабынған тіндерді жергілікті қайта қарау операциядан кейінгі фистуланы хирургиялық емдеудің классикалық түрі болып табылады. Ең аз инвазивті әдістер бұл асқынуды емдеуде тиімсіз.
Лигатуралық тыртықты өзін-өзі емдеу қалпына келтіруге әкелмейді, өйткені тек хирургиялық араласу және жараны кейінгі санитарлық емдеу науқасты асқынулардан сақтай алады. Өзін-өзі емдеуге тырысу қымбат уақытты жоғалтады.
Болжам және алдын алу
Дене кез келген материалдан хирургиялық жіптерді қабылдамаған жағдайда операцияның болжамы қолайсыз. Өзін-өзі емдеуде де солай - бұл жағдайда болжам жасау өте қиын.
Фистуланың пайда болуының алдын алу шараларын қолдану мүмкін емес, өйткені антисептиктерді қатаң сақтағанның өзінде инфекция хирургиялық жараға және тігіс материалының қабылданбауына әкелуі мүмкін.
