Қан рН: қалай өлшеуге болады? Норма дегеніміз не?

Мазмұны:

Қан рН: қалай өлшеуге болады? Норма дегеніміз не?
Қан рН: қалай өлшеуге болады? Норма дегеніміз не?
Anonim

қан рН: норма дегеніміз не және оны қалай өлшеуге болады?

Қанның қышқылдығын анықтайтын сутегі индикаторы немесе рН немесе қышқыл-негіз балансының маркері тұрақты мән болып табылады.

Ол әдетте 7,36 мен 7,44 аралығында болады, әдетте 7,4 бірлік.

Индикаторлардың сілтілі жағына (алкалоз) немесе қышқылдықтың (ацидоз) ауысуы - шұғыл емдеуді қажет ететін ақаулық белгілері.

Егер рН 7 бірліктен төмен түссе немесе 7,8 бірліктен жоғары көтерілсе, адам өмір мен өлім арасындағы шекаралық күйде болады, мұнда бір жағынан 6,8 және диапазонның қарама-қарсы сегментінен 8,0 бірлік өлімді білдіреді ағза.

қан рН
қан рН

Қышқыл-негіз балансы: бұл не?

Қышқыл-негіз балансы
Қышқыл-негіз балансы

Қышқылдық немесе сілтілі реакциясы бар өнімдерді ас қорыту жолына, одан әрі қанға қабылдау қанның құрамын өзгертуі керек сияқты. Шындығында, дененің буферлік жүйелері қышқыл-негіз тепе-теңдігінің тұрақтылығын қамтамасыз етеді, қауіпсіз диапазоннан тыс ауытқуларға жол бермейді.

Буферлік жүйелер тізімі:

  • Бикарбонат (гидрокарбонат) жүйесі - гемостаз жүйесінің бейімделу қабілетінің кем дегенде 50% қамтамасыз етеді;
  • Гемоглобин жүйесі - 35% қауіпсіздік;
  • Қан ақуыз жүйесі - 10% буфер сыйымдылығы;
  • Фосфат жүйесі - 5-6% буфер қауіпсіздігі.

Ағзаның өмірлік белсенділігін қолдайтын бұл жүйелер ағзаның әртүрлі құрамдағы өнімдерді тұтынғанына қарамастан, қышқыл-негіз балансының кез келген бағытқа ауысуын болдырмайды. Буферлік жүйелердің сарқылмас қауіпсіздік шегі бар, өйткені олар метаболизм өнімдерін алып тастау қажет болғанда рефлекстер деңгейінде белсендірілетін экскреторлық жүйемен үнемі қолдау көрсетеді.

Жүйелер қалай жұмыс істейді

Негізгі көмірсутек жүйесі

Негізгі көмірсутек жүйесі
Негізгі көмірсутек жүйесі

Гидрокарбонат жүйесі екі компоненттен тұрады: H2CO3 және NaHCO3. Олар мен қанға түсетін қышқылдар мен сілтілер арасында үнемі химиялық реакциялар жүреді.

Күшті сілтімен реакция:

NaOH + H2CO3 → NaHCO3 + H2O

Осы өзара әрекеттесу нәтижесінде түзілген натрий бикарбонаты несеп шығару жүйесі арқылы көп ұзамай шығарылады.

Кіретін қышқылды бейтараптандыру келесідей жүреді:

HCl + NaHCO3 → NaCl + H2CO3

Реакция нәтижесінде көмірқышқыл газы түзіледі, ол өкпе арқылы қоршаған ортаға шығарылады.

Бикарбонатты буферлік жүйе рН өзгерістеріне ең сезімтал, сондықтан ол бірден жауап береді.

Гемоглобин, қанның ақуыз және фосфат жүйелері

Қандағы гемоглобин қызыл пигменттің көмегімен қышқылдықтың өзгеруіне оттегіні байланыстыру немесе оны қоршаған тіндерге беру арқылы әрекет етеді. Қызыл пигментті гемоглобиннің қышқылдығы жағдайға байланысты бейтарап тұз немесе әлсіз қышқыл ретінде әрекет ететін 0,15 бірлікке өзгереді.

Гемоглобиннің сілтілі негіз қанға түскендегі реакциясы:

NaOH + HHb → NaHb + H2O

Гемоглобиннің қанға қышқыл түскендегі әрекеттесуі:

HCl + NaHb → NaCl + HHb

Белокты буфер жүйесі ақуыз қосылыстарының концентрациясы мен құрылымына байланысты рН тепе-теңдігін сақтауға қатысады.

Фосфатты қауіпсіздік буферлік жүйесі несептегі, интерстициальды сұйықтықтағы, жасуша цитоплазмасындағы қышқыл-негіз балансын сақтайды.

адамның әртүрлі қан жүйелерінің pH

Оттегімен қаныққан артерия қанының қышқылдық-негіздік мәні құрамында көмірқышқыл газы артық веноздық қанға қарағанда 0,01-0,02 бірлік жоғары.

Сутегі иондары мен гидроксид иондарының тепе-теңдігі бар қан плазмасының қышқылдығы жалпы қанның қышқылдығына сәйкес келеді.

Басқа медианың (сарысу) рН мәндерінің шағын ауқымы болуы мүмкін. Гемостаз жүйесінен алынған қан плазмасында фибриноген жоқ. Оның қышқылдылығы гемагглютинациялық сарысулар арқылы қанның түрін анықтау үшін плазманы пайдаланған кезде практикалық маңызы бар.

Ацидоз және қан алкалозы

Ацидоз
Ацидоз

Сутегі балансының қышқыл немесе сілтілі жағына ауысуы компенсациялануы және өтелмейтін болуы мүмкін. Ол сілтілі қормен анықталады – 100 мл плазмадағы күшті қышқылмен ығыстырылған көмірқышқыл газының көлемі. Бұл көрсеткіштің нормасы 50-70 мл CO2.

  • CO2 45 мл-ден төмен - компенсацияланбаған ацидоз;
  • CO270 мл-ден жоғары – алкалоз.

Алкалоз түрлері:

  • Газ - биіктік ауруы кезінде пайда болады, өкпенің гипервентиляциясымен, өкпеден көмірқышқыл газының бөлінуінің жоғарылауымен туындайды, гипокапнияға айналады;
  • Газ емес - тағамнан алынатын алиментарлы алкалоз және метаболизмнің өзгеруіне байланысты метаболикалық алкалоз арасында айырмашылық бар.

Ацидоз түрлері:

  • Газ - CO2 өкпенің кешігуінен туындайды, гиперкапнияға айналады;
  • Газсыз (алиментарлы) - метаболизм өнімдері жиналғанда, асқазан-ішек жолынан түскенде пайда болады;
  • Біріншілік бүйрек – сілтілердің жоғалуымен жүретін бүйрек өзекшелеріндегі резорбция бұзылған кезде пайда болады.

Сутегі индексінің нормадан айтарлықтай ауытқуы кезінде білікті медициналық көмек қажет. Ол денсаулық жағдайы қанағаттанарлық жағдайда диапазонның экстремалды мәндерінде болған кезде, науқастың өзі денсаулығының жай-күйіне назар аударуы маңызды.

РН бұзылуының негізгі себептері – «зиянды» тағамдарды пайдалану, алкоголь және темекі шегу. Науқаста ақпарат болмаса, ол жедел патология жағдайына түскенше денсаулығына мән бермейді.

Қышқыл-негіз тепе-теңдігін диеталық тамақтану арқылы қалыпқа келтіруге болады, бірақ ескі өмір салты қалпына келген кезде рН мәндері бұрынғы мәндеріне оралады.

Индикаторды қалыпты диапазонда ұстау үшін дұрыс тамақтану, режим және сауықтыру шараларын орындау ережелерін сақтау қажет.

Ұсынылған: